تا همین چند سال اخیر، تعامل بین بانک‌ها و دستگاه‌های قضایی از طریق نامه نگاری های اداری انجام می‌شد. این پروسه زمان بر بود و در مواردی مانند مسدودی فوری حساب بانکی یا رفع مسدودی حساب بانکی توقیف شده، دارندگان حساب های بانکی را گاهی تا چند هفته بلا تکلیف می‌کرد.
در نهایت به منظور رفع این مشکل و رسیدگی هرچه سریع تر به امور دارندگان حساب های بانکی مورد مناقشه و اقداماتی مانند مسدودی حساب بانکی مثل توقیف اموال برای مهریه یا کلاهبرداری که باید فورا انجام شود، قوه قضاییه و بانک مرکزی ایران سامانه‌ای اختصاصی به نام سامانه سیاق را راه‌اندازی کرده اند.
برای اطلاعات بیشتر به منظور استعلام علت مسدودی حساب بانکی خود، می توانید مقاله راهنمای جامع رفع انواع مسدودی حساب بانکی + آموزش تصویری را مطالعه کنید.
در ادامه این مقاله به معرفی سامانه سیاق، مزایا، معایب و کاربردهای آن می‌پردازیم.
سامانه سیاق چیست؟
سامانه سیاق چه کاری انجام می دهد؟
مهم‌ترین کاربرد سامانه سیاق، اعلام فوری احکام قضایی به بانک‌ها است. برای مثال در پرونده‌های مربوط به پرداخت مهریه، زمانی که زوجه مهریه خود را مطالبه می‌کند و زوج از پرداخت آن سر باز می‌زند، این امکان وجود دارد که با مسدود کردن حساب‌ها و توقیف اموال برای مطالبه مهریه اقدام کرد.
در این شرایط، دستور مسدودی حساب باید فورا به بانک‌هایی که زوج در آن‌ها حساب دارد ارسال شود تا زوجه امکان جابجایی وجه موجود در آن‌ها و در اصطلاح خالی کردن حساب را نداشته باشد. چنین امری نیاز به سرعت در انتقال دستور مسدودی حساب دارد که این مورد یکی از کاربردهای سامانه سیاق است.
براساس ماده 19 قانون اساسی در مورد محکومیت‌های مالی، در صورتی که شخصی در یک دعوی یا پرونده مالی پیروز شود و رای به نفع او صادر شود، قادر است درخواست توقیف اموال و حساب‌های محکوم را از مراجع قضایی داشته باشد. این کار یعنی مسدودی حساب‌های بانکی به منظور جلوگیری از نقل و انتقال پول توسط شخص محکوم، که باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود.
در گذشته، مراجع قضایی این کار را از طریق ارائه نام مسدودی حساب به بانک مرکزی انجام می دادند. به این صورت که یک گزارش مهر و موم شده یا فکس، به بانک مرکزی ایران ارسال می شد تا حساب‌های محکوم در تمام بانک‌ها و موسسات مالی مسدود شود.
به منظور جلوگیری از این مشکلات و انجام هرچه سریع تر دستوراتی مانند مسدودی و رفع مسدودی حساب بانکی، قوه قضاییه و بانک مرکزی ایران سامانه سیاق را راه اندازی کردند. این سامانه برای ابلاغ و اجرای آنی و برخط (آنلاین) احکام قضایی در شبکه‌های بانکی به صورت سراسری فراهم شده و امکان شناسایی حساب‌ها را توسط قوه قضاییه و مراجع قضایی فراهم می‌کند.
نحوه ورود به سامانه سیاق
حالا که با سامانه سیاق و کاربردهای آن آشنا شدید، در مورد ورود به این سامانه و استفاده از آن صحبت خواهیم کرد.
توجه: این سامانه تا زمان نگارش این مقاله هنوز آدرس اینترنتی رسمی از خود منتشر نکرده!
در واقع، مشتریان حقیقی و حقوقی امکان ورود مستقیم به این سامانه و پردازش اطلاعات خود از طریق آن را ندارند و ثبت دستور در آن، تنها برای کارمندان قوه قضاییه و مراجع ذی صلاحی که به نوعی با این سامانه سر و کار دارند، امکان پذیر است.
با این حال، بررسی دیگر سایت‌های قوه قضاییه یا مربوط به بانک مرکزی تا حدودی نحوه ورود به این سامانه را نیز مشخص می‌کند. درواقع، می‌توان گفت چگونگی ورود به این سامانه هم به احتمال زیاد مانند دیگر سامانه‌های مربوط به قوه قضاییه خواهد بود و برای دسترسی به آن، همه افراد باید اطلاعات هویتی خود را اثبات کرده و احراز هویت دقیق در اولین مرحله ورود به سایت سیاق داشته باشند.
باتوجه به اینکه این سامانه مربوط به قوه قضاییه است، احتمال اینکه افراد برای ورود به آن نیاز به کد ثنا داشته باشند هم وجود دارد؛ به علاوه مواردی مانند رسیدن به سن قانونی، داشتن حساب در یکی از بانک‌های رسمی یا موسسات مالی، ضرورت دارد.
آدرس وبسایت سیاق
آدرس اینترنتی وبسایت سیاق به دلایل امنیت سایبری تا به امروز منتشر نشده. این موضوع دلایل مختلفی دارد که یکی از آن‌ها لزوم محرمانه بودن اطلاعات حساب‌های بانکی افراد و دارندگان حساب های بانکی است.
اگر چنین حساسیتی در مورد سامانه وجود نداشته باشد، احتمال اینکه اطلاعات بسیار حساس به دست هکر ها برسد، بسیار زیاد است؛ به همین دلیل، دسترسی به این سامانه تا امروز محدود به بانک مرکزی و قوه قضاییه بوده است.
در نظر داشته باشید که مشتریان عادی امکان استفاده از اطلاعات موجود در این سامانه را دارند؛ اما امکان این کار به صورت مستقیم برای آن‌ها وجود ندارد. افرادی که حساب آن‌ها دچار مسدودی شده و قصد رفع آن را دارند، این امکان را دارند که با مراجعه به بانکی که در آن حساب دارند، درخواست بررسی حساب از طریق سامانه سیاق را داشته و وضعیت حساب خود و علت مسدودی را بررسی کنند و برای رفع مسدودی اقدام کنند.
راهنمای رفع مسدودی حساب بانکی از طریق سامانه سیاق
در حال حاضر و با توجه به در دسترس نبودن سامانه سیاق به منظور رفع مسدودی حساب بانکی برای عموم مردم، تنها کمک این سامانه می تواند ارائه گزارش مسدودی حساب با درخواست بانک مربوط به دارنده حساب بانکی باشد.
همانطور که گفته شد، سامانه سیاق سامانه‌ای برای رفع مسدودی حساب‌های بانکی یا مسدودسازی آن‌ها به صورت آنی و با دستور قوه قضاییه و مراجع مربوط به آن است. درنتیجه، همه حساب‌هایی که با دستور قوه قضاییه مسدود شده باشند، امکان رفع مسدودی از طریق این سامانه را دارند.
با توجه به اینکه این سامانه هنوز برای اشخاص عادی در دسترس نیست و تنها کارمندان قوه قضاییه و بانک مرکزی و مراجع مرتبط با آن‌ها امکان استفاده از آن را دارند چگونگی رفع مسدودی حساب‌ها از طریق سامانه سیاق به طور دقیق مشخص نیست. با این وجود، رفع انسداد حساب‌های مسدود شده توسط مراجع قضایی، مستلزم ارائه مدارک توسط صاحب حساب بانکی به مراجع مذکور است.
این مدارک سندی برای سالم بودن حساب بانکی یا جلب رضایت فردی است که شکایت او باعث مسدودی حساب بانکی شده. پس از ارائه این مدارک و اثبات تبرئه شدن فرد، دستور رفع مسدودی حساب از طریق قاضی یا مراجع ذی صلاح در سامانه سیاق بانک مرکزی ارسال شده و دستور به بانک یا بانک‌هایی که حساب‌های فرد را مسدود کرده‌اند صادر می‌شود.
لازم به ذکر است که سامانه سیاق، پروسه رفع مسدودی حساب بانکی را از چند روز و چند هفته به چند ساعت کاهش داده است.
مزایا و معایب سامانه سیاق چیست؟
سامانه سیاق به تازگی راه اندازی شده و هنوز در حال ارتقا و تغییرات است؛ بنابراین می‌توان مزایا و معایب مختلفی را عنوان کرد.
از مزایای مهم این سامانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تسریع در انجام امور: توسط سامانه سیاق، کوتاه تر شدن پروسه انتقال دستورات مراجع قضایی به بانک‌ها امکان پذیر شده. این پروسه از چند روز و گاها چند هفته به چند ساعت کاهش پیدا کرده است.
جلوگیری از خطای انسانی: کوتاه شدن پروسه انتقال درخواست از مراجع قضایی به بانک‌ها موجب نظم پیدا کردن در نقل و انتقال دستورات نیز شده است. تا پیش از این امکان بروز مشکل حین نامه نگاری‌ها وجود داشت؛ اما از زمانی که این سامانه راه‌اندازی شده تمام نامه‌ها و دستورات مهم از همین سامانه انتقال پیدا کرده و از بروز مشکلات حین نقل و انتقال دستورات جلوگیری شده است.
دسترسی همیشگی و شبانه روزی: دسترسی 24 ساعته و شبانه روزی از دیگر مزایای سامانه سیاق عنوان شده؛ این موضوع نیز به نوعی در تسریع روند رسیدگی به درخواست‌ها، رای‌های صادر شده و شکایت دارندگان حساب های بانکی تاثیر دارد. باتوجه به آنلاین (بر خط) بودن این سامانه و زمانی که در دسترس عموم قرار گیرد، دسترسی به آن در هر زمانی امکان پذیر خواهد بود.
خدمت به مشتریان بانکی: با استفاده از این سامانه مشتریان بانک ها به راحتی می‌توانند فرایند رفع مسدودی حساب خود را رسیدگی کنند. تا پیش از این، پروسه رفع مسدودی حساب بانکی، سخت، پیچیده و زمان بر بود و شخصی که حساب او مسدود شده بود باید زحمت زیادی برای رفع آن می‌کشید؛ اما این سامانه تمام اطلاعات لازم را در اختیار دارد و رسیدگی به درخواست مشتریان را در کوتاه‌ترین زمان انجام می‌دهد.
بااین‌حال، این سامانه معایبی هم دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نرسیدن به تکامل لازم: سامانه سیاق تا تاریخ نگارش این مقاله به صورت کامل در دسترس عموم قرار نگرفته و تمامی بند های قانونی مسدودی حساب های بانکی به طور صحیح اجرا نمی شود!. باوجود همه پیشرفت‌هایی که سامانه سیاق داشته هنوز هم نیاز به رسیدگی داشته و جای پیشرفت دارد.
برای مثال بعضی از مشتریان بانک ها این شکایت را دارند که با برگشت خوردن چک شرکتی یا سازمانی، حساب شخصی صاحب یا مدیر عامل شرکت هم مسدود می‌شود!؛ در حالی که این دو اتفاق ارتباطی با هم ندارند و طبق قانون، مدیران با وجود برگشت چک از حساب سازمانی یا شرکتی امکان استفاده از حساب شخصی خود را دارند.
در مواردی نیز گزارش شده است که دستور مسدودی، به خصوص در زمینه چک‌های برگشتی، در شرایطی انجام شده که موجودی حساب‌های دیگر شرکت کافی بوده و امکان استعلام این موضوع از طریق بانک و رسیدگی برای پر کردن حساب مورد نظر وجود داشته است. چنین مشکلاتی صرفا باعث ضرر و زیان مشتریان بانک ها می‌شوند، درنتیجه، رفع این معایب و نواقص هم در سامانه سیاق ضرورت دارد.
امکانات سامانه سیاق
مانند دیگر سایت‌ها و سامانه‌های مرتبط با قوه قضاییه و بانک مرکزی، سامانه سیاق هم خدمات اختصاصی خود را دارد و تنها در زمینه کاری که برای آن راه‌اندازی شده، به کاربران خود خدمات ارائه می دهد.
قطعا یکی از امکانات سامانه سیاق، دستور مسدود سازی حساب‌های بانکی است که توسط مراجع قضایی صادر می‌شود؛ همچنین علت مسدودسازی نیز در این سامانه مشخص است تا مشتریان براساس آن برای رفع مسدودی حساب خود اقدام کنند.
با توجه به اینکه در حال حاضر، تنها اطلاعاتی که در مورد این سامانه منتشر شده، سامانه‌ای برای یکپارچه سازی مسدودی و رفع مسدودی حساب‌های بانکی و موسسات مالی است، امکانات آن هم محدود به حساب‌های بانکی اشخاص حقیقی و حقوقی می‌شود.
سامانه سیاق برخط و آنلاین است و دسترسی به آن در 24 ساعت شبانه روز امکان پذیر است. به‌علاوه، رای های صادر شده در مورد رفع مسدودی هم در همین سامانه قرار می‌گیرند. این موضوع به بانک‌ها در ارائه مواردی مانند دسته چک به اشخاص حقیقی و حقوقی کمک می‌کند.
برای مثال اگر حساب شخصی به دلیل چک برگشتی بارها مسدود شده باشد یا شخص مذکور بد حساب باشد، بانک با بررسی وضعیت، صدور دسته چک شخص مربوط را به تعویق انداخته یا با دریافت تعهدات لازم این پروسه را انجام می‌دهد.
سخن پایانی
سامانه سیاق به عنوان سامانه‌ای برای یکپارچه سازی حساب‌های بانکی طراحی شده است تا در مواردی که نیاز به مسدودی یا رفع مسدودی حساب‌های بانکی است، این اقدام به موقع و آنی انجام شود.
وجود این سامانه هم به بانک‌ها برای رسیدگی هرچه بهتر به دستورات مراجع قضایی و هم به مشتریان بانک ها برای اطلاع از علت مسدودی و راهکارهای رفع مسدودی حساب‌های بانکی کمک می‌کند. همان طور که در این مطلب عنوان شد، این سامانه تازه کار است و هنوز جای پیشرفت دارد… .
